یک گفتگوی کوتاه
متن زیر گفتگوی کوتاه پرستو دوکوهکی باعلی وزیریان درباره اولین بی ینال تایپوگرافی پوستر است که تنها بخشهایی از آن در روزنامه همشهری (درتاریخ یک شنبه 17 مهر ماه ) به چاپ رسید !
1/ تایپوگرافی چند سال است که در ایران فراگیر شده ، چرا تا کنون بی ینال نداشته ؟
اگر منظورشما ازتایپوگرافی دقیقاً معنای غربی آن است باید بگویم که هنوز خیلی هم فراگیر نشده ، اما اگر مراد خلق همین آثاری است که در آن حروف وکلمات به عنوان عناصر اصلی بصری ، ساختار زیبایی شناسی پوستر را تشکیل می دهند باید گفت که این منظر در طراحی گرافیک ایران به دهه چهل و پنجاه بازمی گردد که اولین حرکت های آن را می توان در آثار استاد بریرانی بیابیم . پس از ایشان تجربه های متنوع دیگری نیز صورت گرفت لیکن هیچ گاه این موضوع به صورت حرکتی مستمر و مداوم دنبال نشد . تا جایی که به یاد دارم ؛ پس از انقلاب اولین نگاه جستجوگر و نوجو به نقش تایپوگرافی با حروف فارسی درصفحه آرایی نشریةکیهان کاریکاتورتوسط بیژن صیفوری ظاهرشد و پس از آن طراحان دیگر نیز این اتفاق را درآثار خویش جدی گرفته و دنبال کردند . اما این که چرا این حوزه از هنرگرافیک تا کنون محروم از بی ینال بوده ؛ می تواند دلایل گوناگونی داشته باشد ، مثل نوپا بودن این جریان درعرصة گرافیک ایران . البته ناگفته نماند که اساساً در دنیا نیز این موضوع درحوزة پوسترسازی بی ینال مستقلی ندارد یا لااقل من ازآن مطلع نیستم و تا کنون با چنین نمایشگاهی برخورد نکرده ام.درضمن جهت اطلاع عرض می کنم که این بی ینال دردورة بعد به صورت بین المللی برگزار خواهد شد .
2/ آیا پرداختن به تایپوگرافی در بی ینال گرافیک و یا بی ینال هنر جهان اسلام کافی نبوده ؟ چرا ؟
اولاً در هیچ یک از دو نمایشگاهی که نام بردید بصورت مستقل و ویژه به این موضوع توجه نشده ؛ بعلاوه فراموش نکنیم که تایپوگرافی یا به عبارتی حروف نگاری جایگاهی مستقل را درحوزةگرافیک جهانی دارد ؛درست مثل تصویرسازی که گرچه زیرمجموعه ای از حوزة وسیع گرافیک است اما دردنیا برای آن به طورجداگانه نمایشگاه و بی ینال برگزار می کنند . تایپوگرافی ایرانی نیز قابلیت چنین جایگاه مستقلی را دارد ومتاسفانه تاکنون به غیرازچند حرکت انفرادی ویا یکی دونمایشگاه حاشیه ایی ؛ هیچ گاه به این صورت و به شکل مستقل و جدی به آن بها نداده ایم .
3/ چرا تاکید این نمایشگاه بر هنر اسلامی است ؟
تاکید بر هنر اسلامی نیست ؛ اما از آنجا که درکانون هنرهای بصری جهان اسلام حروف و کلمات ساختار استتیک و زیبایی شناسی آثار تایپوگرافی را تشکیل می دهند بنابراین دارای شان و جایگاهی خاص هستند ؛ پس کاملاً طبیعی است که با انتخاب چنین موضوعی در این حوزه تاکید بر هنر سنتی و دینی و اسلامی مشاهده شود . بعلاوه به این نکته توجه کنیم که نمایشگاه دارای دو بخش است ، بخش مسابقه که عنوان این دورة آن اسماءالحسنی است و بخش دیگر که می تواند نمایش فعالیت دو سالة طراحان تایپوگراف درزمینه های گوناگون فرهنگی ، اجتماعی ، سیاسی و غیره باشد ، اما اگر جماعتی برای موضوعی مثل صادق هدایت کارکنند و از ارائه اثربه نمایشگاهی که متبرک به اسماء پروردگار است ، پرهیز کنند یا دور خودشان دیوار کشیده اند و یا مشکل شان در جای دیگری است .
4/ برگزارکنندگان چه کسانی (چه گروه هایی) هستند ؟
برگزارکنندة نمایشگاه تنها سایت تودی پوسترز است اما حامیان آن نشرشهر،کانون تبلیغاتی نگاران ، روزنامة همشهری ، حوزة هنری و جهاد دانشگاهی هنر هستند .
5/ فرصت فرستادن آثارتمام شده ؟ چند نفر آثارشان را فرستاده اند؟ سطح کیفی چگونه بوده؟
آخرین فرصت برای ارائه آثار به دبیرخانه بی ینال هفتم مهرماه بود . استقبال از نمایشگاه از نظر کمی بسیارخوب و خلاف انتظار بود . اما در بعد کیفی پوسترها تصور می کنم که نگاه هیئت انتخاب و داوری شرط است وحاصل قضاوت آنها می تواند تعیین کننده و محکی برای ارزیابی سطح کیفی اثار باشد . آمار دقیق بعلاوة اسامی شرکت کنندگان و پذیرفته شدگان در نمایشگاه نیز بزودی از طریق سایت اعلام می شود .
6/ داوری چگونه است ؟ آیا همة آثار فرستاده شده به نمایش گذاشته می شود ؟
داوری نیز مانند هر نمایشگاه دیگری قطعاً بر اساس ملاک و معیارهای علمی و شناخته شده و بر اساس استانداردهای موجود و توافق بین اعضای هیئت داوران خواهد بود . در مورد نمایش همة آثار رسیده به نمایشگاه باید بگویم قصد داریم در صورتی که فضای مناسب نمایشگاهی موجود باشد دیواری را به تمامی آثار مردود اختصاص دهیم . باید دید که چنین فضایی مهیا می شود یا نه .
7/ چند نفر انتخاب می شوند به عنوان برگزیدگان ؟
برگزیدگان این نمایشگاه 6 نفرخواهند بود . جایزة ویژه طراحان مستقل ، نفرات اول ، دوم و سوم و سفر مطالعاتی سه ماهه به خارج از کشور برای یک نفر . اما جایزة دیگری که اخیراً به این مجموعه اضافه شد انتخاب یک اثربه عنوان« بهترین پوسترازنگاه مخاطب» است که ازطریق رای گیری اینترنتی ( online ) گزینش می شود . برای اطلاعات بیشتردر این زمینه وچگونگی شرکت درآن علاقه مندان باید به سایت تودی پوسترزمراجعه کنند .
8/ نمایشگاه چه زمانی و درکجا برگزار می شود ؟
نمایشگاه ازهفتم تا سیزدهم آبانماه درخانة هنرمندان ایران برپاخواهد شد .
مراسم اختتامیه و اهدای جوایز نیزدرآخرین روزنمایشگاه یعنی جمعه سیزدهم آبان برگزارمی شود .
9 / نظرتان دربارة اوضاع گرافیک کشور و به ویژه تایپوگرافی چیست ؟
پاسخ به این سوال مستلزم گفتگوی مستقل و وسیعی است ؛ چرا که لازم است این موضوع از زوایای گوناگون بررسی و موشکافی شود تا حاصلی داشته باشد . جواب های کلی مثل اینکه گفته شود وضع هنرگرافیک ما خوب است یا بد است بیشتر شانه خالی کردن از پاسخ درست و مناسب و بررسی وجه علمی پرسش شماست .
10 / تایپوگرافی جزدر پوستردرطرح روی جلد کتاب هم به کار می رود ؛ نظر شما ؟
حوزة بکارگیری تایپوگرافی در دنیای گرافیک بسیار وسیع و زنده است . از طرح تی شرت و بیل برد بگیرید تا روی جلد کتاب و بسیاری موارد دیگر که اگر درست بکار گرفته شود در جهت فرهنگ سازی بصری می تواند بسیار مثبت و موثر عمل کند .
11 / دربارة سایت هم توضیح دهید لطفاً . چه زمانی راه افتاده؟ چه بازخوردهایی داشته ؟
سایت تودی پوسترز بیش از سه ماه است که حضورخود را درشبکه اینترنتی اعلام کرده و در همین زمان کوتاه استقبال از آن خلاف انتظارمان بوده است . مراجعه به سایت بصورت تصاعدی افزایش یافته و مخاطبین آن ازمرز ملی خارج شده اند . برای همین بی ینال داوطلبانی از کشورهای فرانسه ، اسپانیا ، مصر ، انگلیس و چند کشور دیگر داشتیم که چون اولین دوره این نمایشگاه بصورت ملی برگزار می شد این دسته ازهنرمندان به نمایشگاه ورود پیدا نکردند . اما آثارآنها به مرور در بخش گالری میهمان که یکی از پرمخاطب ترین بخش های این سایت است به نمایش در می آید .